کلات نادری مشهد
کلات نادری مشهد
باغ کلات نادری مشهد و عمارت خورشید برای آرامگاه نادر شاه افشار در سال 1160 هجری قمری به دستور وی ساخته شده است. این بنا بعدها در دورانی که آل جلایر در این منطقه حکمرانی داشته با تغییرهای اندکی به صورت کاخ مورد استفاده قرار گرفت. عمارت خورشید با معماری ویژه ایرانی، با بخشی استوانهای شکل ( 94/20 متر از کف زیر زمین و 30/11 متر بلندتر از پوشش طبقه هم کف) ساخته شد.
از آثار تاریخی کلات: بند نادری ، قلعه فرود برجهای نگهبانی، کتیبه نادری، بقایای دروازه ارغونشاه، بقایای آب انبارها و اقامتگاه نادرشاه درخشت بعلاوه دو اثرتاریخی عمده کاخ خورشید و مسجد کبود گنبد را می توان نام برد.
بسیاری معتقدند که سنگ تراشهای این بنا را نادر شاه از هندوستان آورده باشد زیرا سنگهای پر حجم و سنگین بنا، که موضوع آنها انواع میوههای گرمسیری و پرندگانی چون طوطی است، در حالیکه در آن زمان میوههایی چون موز، آناناس و … در ایران وجود نداشته است تا سنگ تراشان ایرانی توانسته باشند شبیه آنها را حجاری کنند. در این باغ220 عدد درخت چنار کاشته شده که باغ با این درختان شکل گرفته است. در حال حاضر منبع آبرسانی اولیه باغ از بین رفته است و آب باغ توسط آب انباری که در زیر پیادهرو انتهای شرقی باغ ایجاد شده تامین می‌شود.
مرکز شهرستان کلات، شهر کبود گنبد است. کلات نادری به نام نادر شاه رقم خورده است. شهری که در میان کوههای هزارمسجد قرار گرفته است و از مشهد تا آن، 145 کیلومتر جاده کوهستانی است. شهرستان کلات، از شمال به وسیله تپه ماهورهای نسبتاً پست با کشور ترکمنستان همجوار می باشد. از جنوب به کوه هزارمسجد و شهر مشهد، از سمت شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود می‌شود.
کلات نادری مشهد در لغت به معنی «آبادی و زیستگاه بر فراز کوه» است و همان‌گونه که از نامش پیداست، فراز و فرودهای تاریخی‌اش را با نادر تجربه کرده است. چون زمانیکه نادرشاه افشار در خراسان به حکومت رسید، ایران با ضعف حکومت مرکزی روبه‌رو بود، اما نادر نه‌تنها این اتحاد را برای ایرانیان به ارمغان آورد بلکه مهاجمان ایران را نیز به عقب راند و کشورگشایی‌اش را تا هندوستان ادامه داد.
منبع : نشاط آوران
